Wednesday, 14 February 2018

MAK LEH DANGDAI THIL TE.

📶📶📶

*MAK LEH DANGDAI*
-Valpuia Leo Chawngthu
.
Mak leh Dangdai lam aiin Hriatzauna lamhawi a ni zawk mah awm e..
.
@@. *Coffee hmuhchhuah:*
Coffee hi Ethiopia chhim lam Kaffa Province khu an chin hmasakna hmun niin an sawi. Kum AD 850 vel khan Kaffa hmuna Kêl vulhtu pakhat Kaldi chuan a kel ten hnimhnah chikhat an peh chuan an nungchang thlakin an zuang lim zawk zawk mai tih a hre ta a. Chu a thil hriat chu midang bulah sawi darhin hnim hnah pawh chu a chhinchhiah ta a. An lo hre darh zel a, thlai pawimawh tak a ni chho  ta a ni. A chi an la a, an ching darh a. Ran ai mahin mihringin ei leh in atan an hmang nasa ta zawk a ni.

Kaldi Kêl ten hnim hnah an peh hmingchawiin chulai bial vel chu a hmingah Kaffa an vuah zui ta a. Arab țawnga Qahwah ațanga lak niin sapțawngin coffee an ti chhunzawm ta a ni. Africa khawmualpui ațang hian kum zabi 16 na velah khan khawmualpui dangah a darh ve chauh a ni.
.
@@. *Kimberly Lunghlu Khur:* Khawvela Lunghlu laih chhuahna ropui ber tia chhâl ngam
South Africa rama Kimberly Lunghlu khur ropui tak mai hi English Pastor fapa Rhodes leh London Juda fapa Barney Barnate te hmuhchhuah a ni a. Lunghlu khur laih bul an țan chu kum 1866 kha a ni. Loneitu fapa pakhatin Orange lui kama lunghlu tlang a chhar chu Lunghlu an hmuh hmasak ber a ni.
Lunghlu dang a awm beiseiin lunghlu khur pawh a pung chak hle a. Luikam lung te chu an kher kaw chek chuk mai a ni. Rhodes chuan lei verhna tur Tuihu khawl  lei a. Chumi hmang chuan lei verhin lunghlu an lachhuak țhin a. Midangin a khawl chu man to tak takin an hawhsak bawk a, sum a lalut ta țeuh țeuh mai a ni. Pawisa a ngah tak avangin Lunghlu khur neitu nihna a keng chho zel a.A tawpah phei chuan lunghlu khur lian ber De Beer chu a thuhnuaiah a dah ta a ni. Barnato pawh a inchhek khawl nasa hle.

Kum 1888 khan De Beer Lunghlu khura Rhodes chanai țhenkhat leh hmun țhenkhata Lunghlu chhek khawl ațanga inremsiamin De Beer Consolidated Mines Company an din ta a ni.
Kimberly Lunghlu te hi lei chhûngril mel 150 zeta insiam, nekna leh sa lutuk avanga rawn invawrh chhuak a nih an ring ber a. Heng laia vela Tlângkang lung te hi Kimberlite tiin an sawi țhin..
.
@@. *Coral Reef:*
Coral Reef an tih hi kum sang tam tak kal ta a thilnung chi hrang hrang thi inhlawmkhawmin lung/lei sak tak a siam inhlawm khawm an ni a. En mai pawhin nungcha thi tawhin a siam a ni tih a hriat theih. Chutiang nungcha ruang chu țawih chhe lovin lung chang takah a lo insiam țhin a ni. Hun erawh a duh rei ngawt ang le.

Khawvela hetiang hlawm lian leh sei ber mai chu Australia rama Great Barrier Reef an tih chu a ni a. Australia ram bung khat Queensland tawpa awm a ni. He Reef hi Chhim leh hmar zawngin Mel 1550 zeta thui a awm zui mai a. Teh kualin Mel 80,000 zeta zau a ni. Mizoram State let 7 vel zeta zau/ lian a ni.

He Reef hi kum 1770 a Captain Cook hmuhchhuah a ni. Hetiang zeta leilung hlawm lian siam tur hian nungcha engzat tak inhlawmkhawm ang maw.. A hmunah hmuh a chakawm hle mai.
.
@@. *Sargasso Sea:*
America khawmualpui chhak lam Bermuda Thliarkar chhim lam hreta awm a ni. A hmingthanna em em chu hmun hrang hrang atanga Sangha chi hrang ten tui nan an hmang țhin hi a ni.

He Sargasso Sea hi Atlantic Tuipuia awm a ni a. A chunglangah hian pâtêk leh hnim chi hrang a inphan khat duar mai a ni.

Ngharul te hi kum 8 vel an lo tlinin an chenna hmun chhuahsanin he Sargasso Sea a tui tur hian an fuankhawm țhin a. Tui thûk tak mai feet 1500 zetah an zuk tui a. An tui chu a pa in an zuk tikeu țhin a ni. Ngharul tui te chu ni relote hnuah a lo keu a, tui pawnlangah an rawn lang chhuak ta sup sup mai a. Chutianga tuipui zau tak maia ngharul note an rawn lang sup sup mai chu  hmuhnawm tham niin an sawi.
Mak tak maiin ngharul note te chu an thlahtute lokalna lamah vek an kir leh a. America Ngharul chu America ah an kir leh a, Europe ngharul chu europe ah, chutiang zelin hmundanga mite pawh. Ngharul pui te chu an lo chhuahna lama kir leh tawh lovin an tui zawh hnu lawkah Sargasso Sea ah hian an thi zui ve mai zel a ni.
Continued

No comments:

Post a Comment

YoWhatsApp APK 8.85 Download Latest Version [Anti-Ban] in {2020}

  YoWhatsApp APK 8.85 Download Latest Version [Anti-Ban] in {2020}   06:22:00 This is the official website in this website you easily downlo...