Saturday 6 January 2018

MIZO ṬAWNG ZIRNA,ZIAH ZAWM LEH ZAWM LOH TUR TE.

ZIAH ZAWM TURTE (Mizo țawng)

Mizo țawng kan ziah changa kan buaina tam ber i han sawi teh ang. Tun țumah chuan ziah zawm tur kan thlir ang.

Dan narânin thumal, amaha parts of speech hrang neite hi ziah zawm tur a ni.

Ziah zawm tur tam ber chu prefix (thuhmabet) leh suffix (thuhnungbet)-te hi an ni.

PREFIX
1. in
inbia, inchei, inngai, infak, induh, inren, ințhen, insu, ...
Hetianga prefix atan hman a nihin ziah zawm țhin tur a ni.

Prefix-a hman a nih hian thumal thar, awmze hran nei a siam chhuah chang pawh a awm-
indang, inlêng, inriak, ...

'Inpui' (nu leh pate in):- Hetah hi chuan 'in' hi prefix ni lovin 'house' (noun) a ni a. 'pui' zawk hi suffix anga hman a ni. Lungpui, chempui, kawngpui, ...

2. ti leh tih
Tibo - tihbo
Tichiang - tihchian
Tipung - tihpun
Tisual - tihsual
Tithitling - tihthitlin
Tifel - tihfel

3. Inti leh intih
Intihria - intihhriat
Intitlangvâl - intihtlangvàl
Intichak - intihchak
Intițap - intihțah

3. 'A' prefix anga hman chang a awm bawk.
achha, achinah, ahnekin, apiang, apui, aruangah, asiam, ata, atân, ațanga, asin, avangin, azirin, ...

SUFFIX
1. 'A' suffix-a hman dan
Aizawla cheng ka ni.
Nulaa chhiar a ni ve ta.
Mahnia tih ka duh.
Sual chu suala thungrulh loh tur.
Selinga pianga seilian ka ni.
Nichina lo kal kha i pu a ni maw?
A mawl naa a hmelțha hle.

2. Ah
Mizoramah, London-ah, KȚP-ah, keimahah, hnungah, dawtah, kiangah, ...

Hetiang hunah hi chuan suffix a ni lo.
Ah! Nang i ni maw? (Interjection)
Chhangban ah khat hi ka duhtawk viau. (Verbal noun)
Naupang ipte ah tur ka lei a. (Verb- modified form of 'ak')
Chem hriamin mi ah chu le! (Modified form of 'ât')

Atan tihnaa hman a nihin ziah hran a ni bawk.
Nupui ah mi nei ta che.
I puan rawng chu kawr ah a mawi ngawt ang.

3. Awm
Awihawm, zahpuiawm, uiawm (uih ni lovin), ninawm, duhawm, ...

4. Ho
Sipaiho, kal loho, anniho, retheiho, ...

5. In
Takin, turin, pathumin, rinnain, kalin, ...

6. Na
Awmna, chakna, muanna, rinawmna, zawhna, inneihna, fakna, duhamna, ....

7. Pui
Anpui, chipui, Congress-pui, upatpui, pawlpui, ... (Mate)

Awmpui, kalpui, nuihpui, zawnpui, thawhpui, manganpui, buaipui, ...

Arpui, chempui, inpui, rulpui, keipui, nopui, vawkpui, khawpui, ...

8. Sak
ngensak, biaksak, peksak, paihsak, ...

9. San
Kalsan, kirsan, pensan, vah bosan, mutsan, ...
(Ensan, hawisan, nuihsan, ... Suffix a ni ve lo)

10. te (plural siamtu)
Ringtute, rimawi tumtute, zitirte, naupangte, kal lote, ...

11. tê (small)
artê, uitê, bawngtê, keitê, fiantê, mutê, khuangtê, ...

12. Thlâk
hahthlak, lungngaihthlak, manganthlak, zahthlak, chauhthlak, ...

13. Tir
Nihtir, chantir, kaltir, insualtir, hriattir, entir, ...

14. Tu
Betu, sawitu, in satu, hla satu, endiktu, fuihtu, thuhretu, khawngaihtu, ...

Intransitive verb-ah 'tu' an belh ve ngai lo.
Zâitu, țhutu, dingtu, kaltu,  lâwntu, chhotu, muhiltu, ... (Dik lo)

15. Zia
Nihzia, ranzia, thukzia, sanzia, seizia, zauzia, mawizia, duh lohzia, finzia, ...


Reference
MIZO ȚAWNG ZIAH DAN (Revised & enlarged)
Mizo Language Committee Book No. 1

No comments:

Post a Comment

YoWhatsApp APK 8.85 Download Latest Version [Anti-Ban] in {2020}

  YoWhatsApp APK 8.85 Download Latest Version [Anti-Ban] in {2020}   06:22:00 This is the official website in this website you easily downlo...